Φορολογία κρυπτονομισμάτων και ETFs: Οδηγός για επενδυτές

Η φορολογία των κρυπτονομισμάτων και των ETFs (Exchange Traded Funds) αποτελεί ένα κρίσιμο θέμα για τους επενδυτές στην Ελλάδα. Με την αύξηση της δημοτικότητας αυτών των επενδυτικών προϊόντων, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις φορολογικές υποχρεώσεις και τους κανόνες που τις διέπουν. Σε αυτό το άρθρο, θα εξετάσουμε τις βασικές αρχές της φορολογίας για τα κρυπτονομίσματα και τα ETFs, βασιζόμενοι σε πηγές από το Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας και την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).

Εισαγωγή στη φορολογία κρυπτονομισμάτων

Τα κρυπτονομίσματα έχουν αναδειχθεί ως μια νέα μορφή επένδυσης και πληρωμών. Η φορολόγηση τους στην Ελλάδα είναι ένα σύνθετο θέμα, που συνδυάζει την ανάγκη για κανονιστική συμμόρφωση και την πρόκληση της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των επενδυτών.

Νομικό πλαίσιο για φορολογία κρυπτονομισμάτων

Σύμφωνα με το άρθρο 4172/2013 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ΚΦΕ), τα κρυπτονομίσματα θεωρούνται ως περιουσιακά στοιχεία και οι συναλλαγές με αυτά υπόκεινται σε φορολόγηση. Η μεταβίβαση των κρυπτονομισμάτων αντιμετωπίζεται ως πώληση περιουσιακού στοιχείου και τα κέρδη από αυτήν τη διαδικασία φορολογούνται ως εισόδημα.

Η μεταβίβαση των κρυπτονομισμάτων θεωρείται πώληση περιουσιακού στοιχείου και τα κέρδη που προκύπτουν από αυτή τη διαδικασία υπόκεινται σε φορολόγηση.

Φορολόγηση κερδών κρυπτονομισμάτων

Τα κέρδη κεφαλαίου από τη διαπραγμάτευση κρυπτονομισμάτων (Bitcoin, Ether κ.λπ.) φορολογούνται με 15%. Ωστόσο, ο ελληνικός φορολογικός κώδικας δεν αναφέρει ρητά τα κρυπτονομίσματα, καθώς η ελληνική φορολογική αρχή (η ΑΑΔΕ) δεν έχει κωδικοποιήσει τη φορολογική τους μεταχείριση. Παρά την απουσία συγκεκριμένων κατευθυντήριων γραμμών, η γενική συναίνεση μεταξύ των ειδικών είναι ότι τα κέρδη από κρυπτονομίσματα εμπίπτουν στην κατηγορία των κερδών μεταφοράς κεφαλαίου και, ως εκ τούτου, φορολογούνται ως τέτοια.

Παραδείγματα φορολόγησης κρυπτονομισμάτων

Ατομικός Επενδυτής:

• Αγορά Bitcoin: 10.000€
• Πώληση Bitcoin: 15.000€
• Κέρδος: 5.000€
• Φορολογικός Συντελεστής: 15%

 Εταιρικός Επενδυτής:

• Τα κέρδη φορολογούνται ως επιχειρηματικά κέρδη με τον εταιρικό φορολογικό συντελεστή.

Συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας

Για να αποφευχθεί η διπλή φορολόγηση των κερδών από κρυπτονομίσματα, η Ελλάδα έχει υπογράψει διάφορες συμβάσεις με άλλες χώρες. Οι συμβάσεις αυτές εξασφαλίζουν ότι τα κέρδη από επενδύσεις σε κρυπτονομίσματα δεν θα φορολογούνται δύο φορές - μία στην Ελλάδα και μία στη χώρα διαμονής του επενδυτή.

Οι συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας διασφαλίζουν ότι τα κέρδη από κρυπτονομίσματα δεν θα φορολογούνται δύο φορές, προσφέροντας φορολογική ασφάλεια στους επενδυτές.

Φορολογία ETFs στην Ελλάδα

Τα ETFs είναι δημοφιλή επενδυτικά προϊόντα που προσφέρουν στους επενδυτές τη δυνατότητα να αποκτήσουν έκθεση σε διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων με χαμηλό κόστος.

Νομικό πλαίσιο για τα ETFs

Η φορολογία των ETFs στην Ελλάδα διέπεται από τον Νόμο 4799/2021 και τον Νόμο 4099/2012. Σύμφωνα με το άρθρο 112 του Νόμου 4799/2021, οι συναλλαγές με ETFs υπόκεινται σε φορολόγηση.

Οι συναλλαγές με ETFs θεωρούνται χρηματιστηριακές συναλλαγές και τα κέρδη από αυτές φορολογούνται ως εισόδημα.

Φορολόγηση κερδών από ETFs

Τα κέρδη από την πώληση ETFs φορολογούνται με παρόμοιο τρόπο με τα κέρδη από κρυπτονομίσματα. Η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής πώλησης αποτελεί το κέρδος που υπόκειται σε φορολόγηση. Επιπλέον, τα μερίσματα από τα ETFs φορολογούνται ως εισόδημα από κεφάλαιο.

Φορολογικός συντελεστής ETFs

Οι επενδυτές πρέπει να γνωρίζουν ότι ο φορολογικός συντελεστής για τα κέρδη από ETFs μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τη φύση της επένδυσης (ιδιώτης ή εταιρεία) και το φορολογικό καθεστώς της χώρας διαμονής. 

Ειδικές ρυθμίσεις για τις κλασματικές μετοχές

Η ESMA (European Securities and Markets Authority) έχει δημοσιεύσει οδηγίες για τις κλασματικές μετοχές, οι οποίες επηρεάζουν και τα ETFs. Οι κλασματικές μετοχές επιτρέπουν στους επενδυτές να αγοράζουν ένα μέρος μιας μετοχής ή ενός ETF, διευκολύνοντας τη διαφοροποίηση του χαρτοφυλακίου τους.

Η χρήση κλασματικών μετοχών διευκολύνει τους επενδυτές να αποκτήσουν πρόσβαση σε ακριβές μετοχές και ETFs, προσφέροντας μεγαλύτερη ευελιξία στη διαχείριση του χαρτοφυλακίου τους.

Φορολογικές υποχρεώσεις και δήλωση εισοδήματος

Οι επενδυτές κρυπτονομισμάτων και ETFs υποχρεούνται να δηλώνουν τα κέρδη τους στην ετήσια φορολογική τους δήλωση. Η ΑΑΔΕ έχει δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές για τη δήλωση των εισοδημάτων από κρυπτονομίσματα και ETFs.

Διαδικασία φορολογικής δήλωσης

Η δήλωση των κερδών από κρυπτονομίσματα και ETFs γίνεται μέσω του εντύπου Ε1 της φορολογικής δήλωσης. Οι επενδυτές πρέπει να δηλώνουν τα συνολικά κέρδη τους, τα οποία υπολογίζονται ως η διαφορά μεταξύ της τιμής αγοράς και της τιμής πώλησης των περιουσιακών στοιχείων.

Βήματα για τη φορολογική δήλωση

1. Συγκέντρωση Δεδομένων: Συλλέξτε όλες τις πληροφορίες σχετικά με τις συναλλαγές σας, συμπεριλαμβανομένων των ημερομηνιών, των τιμών αγοράς και πώλησης, και των ποσών των συναλλαγών.
2. Υπολογισμός Κερδών: Υπολογίστε τα καθαρά κέρδη σας από κάθε συναλλαγή, αφαιρώντας την τιμή αγοράς από την τιμή πώλησης.
3. Συμπλήρωση του Εντύπου Ε1: Εισάγετε τα συνολικά κέρδη σας στο έντυπο Ε1 στην αντίστοιχη κατηγορία εισοδήματος.
4. Υποβολή της Δήλωσης: Υποβάλετε την ολοκληρωμένη δήλωση στην ΑΑΔΕ εντός της προθεσμίας.

Συμβουλές για τη σωστή φορολογική δήλωση

1. Κρατήστε αναλυτικά αρχεία: Καταγράψτε όλες τις συναλλαγές σας με κρυπτονομίσματα και ETFs, συμπεριλαμβανομένων των τιμών αγοράς και πώλησης.
2. Χρησιμοποιήστε φορολογικό σύμβουλο: Ένας εξειδικευμένος φορολογικός σύμβουλος μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις φορολογικές σας υποχρεώσεις και να αποφύγετε λάθη.
3. Ακολουθήστε τις οδηγίες της ΑΑΔΕ: Οι οδηγίες της ΑΑΔΕ παρέχουν σαφείς κατευθύνσεις για τη δήλωση εισοδημάτων από κρυπτονομίσματα και ETFs.

Συμπεράσματα

Η φορολογία των κρυπτονομισμάτων και των ETFs στην Ελλάδα είναι ένα πολύπλοκο αλλά κρίσιμο θέμα για τους επενδυτές. Κατανοώντας το νομικό πλαίσιο και τις φορολογικές υποχρεώσεις, οι επενδυτές μπορούν να διασφαλίσουν τη συμμόρφωση τους με τη νομοθεσία και να αποφύγουν φορολογικές επιβαρύνσεις. Οι συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας και οι ειδικές ρυθμίσεις για τις κλασματικές μετοχές παρέχουν επιπλέον εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση των επενδύσεων.

Οι επενδυτές θα πρέπει να παρακολουθούν συνεχώς τις εξελίξεις στη φορολογική νομοθεσία και να συμβουλεύονται ειδικούς για την καλύτερη διαχείριση των επενδυτικών τους δραστηριοτήτων. 

Πηγές

• Taxheaven. «Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος», Κεφάλαιο 5-6. Πρόσβαση στις 01 Νοεμβρίου 2023.
• Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. «Κείμενα Συμβάσεων / Συνθήκες Αποφυγής Διπλής Φορολογίας Ελλάδος Με». Πρόσβαση στις 01 Νοεμβρίου 2023.
• Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας. «Νόμος 4799/2021, άρθρο 112: Ρυθμίσεις σχετικά με τον φόρο επί των πωλήσεων στις χρηματιστηριακές συναλλαγές». Πρόσβαση μέσω Taxheaven, 3 Νοεμβρίου 2023.
• ESMA. «Η ESMA δημοσιεύει οδηγίες για τις κλασματικές μετοχές». 28 Μαρτίου 2023.
• Ελληνικό Υπουργείο Οικονομικών. «Νόμος 4099/2012, άρθρο 103». Πρόσβαση μέσω Taxheaven, 6 Νοεμβρίου 2023.