Decentralized Science: Τι είναι το DeSci
Το DeSci επιδιώκει να αναβαθμίσει την επιστήμη μέσω τεχνολογιών όπως το blockchain. Στοχεύει σε διαφανείς διαδικασίες και δημοκρατική επιστημονική κοινότητα.
Το Decentralized Science (DeSci) αποτελεί ένα καινοτόμο κίνημα της εποχής Web 3.0 που επιδιώκει την αναβάθμιση της επιστήμης μέσα από την αξιοποίηση νεότερων τεχνολογιών όπως το blockchain, τα έξυπνα συμβόλαια, τα NFT και τα DAO. Ο κεντρικός στόχος του DeSci είναι η δημιουργία ενός περιβάλλοντος όπου οι επιστημονικές διαδικασίες, από τη χρηματοδότηση μέχρι τη δημοσίευση, να είναι διαφανείς, δημόσιες και απαλλαγμένες από τον έλεγχο των κεντρικών οργανισμών, οδηγώντας σε μια πιο δημοκρατική και αποκεντρωμένη επιστημονική κοινότητα.
Μέσω αυτού του μοντέλου, το DeSci ενθαρρύνει τους ερευνητές να κοινοποιούν ελεύθερα τα ευρήματά τους, ενώ παράλληλα εγγυάται μια διαδικασία αξιολόγησης και δημοσίευσης που είναι δίκαιη, αντικειμενική και ανθεκτική στη λογοκρισία. Επιπροσθέτως, με την εφαρμογή των προηγμένων αυτών εργαλείων, το DeSci φιλοδοξεί να παρέχει μια πλατφόρμα όπου η επιστημονική γνώση διατίθεται προς το κοινό ευρύτερα, ενισχύοντας τον ανοιχτό διάλογο και τη συνεργασία στον επιστημονικό τομέα.
Σύγκριση Decentralized Science με Traditional Science
Το Decentralized Science (DeSci) αναφέρεται στην επιστημονική έρευνα που πραγματοποιείται με μη τυπικούς τρόπους, συχνά χρησιμοποιώντας τεχνολογίες όπως το blockchain για τη διασφάλιση της διαφάνειας και της ακεραιότητας των δεδομένων. Το Traditional Science αναφέρεται στην επιστημονική έρευνα που πραγματοποιείται μέσω τυπικών επιστημονικών κοινοτήτων και ιδρυμάτων.
Ακολουθεί ένας συγκριτικός πίνακας:
| Κριτήριο | Decentralized Science | Traditional Science |
| Οργάνωση | Αποκεντρωμένη | Κεντροποιημένη |
| Έλεγχος δεδομένων | Blockchain ή άλλα μέσα αποκεντρωμένης τεχνολογίας | Περιοδικά, συνέδρια, ερευνητικά ιδρύματα |
| Διαφάνεια | Υψηλό επίπεδο διαφάνειας λόγω ανοικτού κώδικα και δημόσιας καταγραφής | Εξαρτάται από το περιοδικό/ιδρυματικές πολιτικές |
| Πρόσβαση στα δεδομένα | Ανοικτή πρόσβαση | Περιορισμένη πρόσβαση (μερικές φορές πίσω από paywalls) |
| Κοινωνική αποδοχή | Ορισμένοι το αμφισβητούν, ενώ μια μικρότερη κοινότητα το υποστηρίζει. | Ευρέως αναγνωρισμένη από την επιστημονική κοινότητα |
| Χρηματοδότηση | Crowdfunding, κρυπτο-οικονομικά μοντέλα κτλ. | Κυβερνητικές χορηγίες, ιδρύματα, πανεπιστημιακοί πόροι |
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το DeSci είναι ακόμη σε εξέλιξη και ότι οι παραπάνω διαφορές είναι γενικευμένες. Κάθε προσέγγιση έχει τα δικά της πλεονεκτήματα και αδυναμίες.
Πως λειτουργεί το Decentralized Science (DeSci)
Η τεχνολογία του blockchain έχει την δυνατότητα να επαναστατήσει και στην επιστήμη και να ανατρέψει πολλές από τις απαρχαιωμένες πρακτικές που αναφέραμε. Καταρχάς, το Decentralized Science απαλλάσσει από την ανάγκη για "φρουρούς" ή επιτηρητές, επιτρέποντας στους επιστήμονες να εργάζονται πιο ελεύθερα, μοιράζοντας γνώση με άλλους και προωθώντας μεγαλύτερη συνεργασία. Είναι αυτονόητο ότι αυτό μόνο του θα μπορούσε να επιταχύνει μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα στο μέλλον.
Με το blockchain, οι ερευνητές μπορούν να δημιουργήσουν ανοιχτές, αμετάβλητες βάσεις δεδομένων που δεν μπορούν να διαγραφούν ή να λογοκρίνονται και μπορούν να αποτελούν ακριβές καταγραφή της ιδιοκτησίας των επιστημονικών ευρημάτων.
Η ανάπτυξη των tokens στο DeSci μπορεί να αποτελέσει επίσης ένα πολύτιμο εργαλείο για τη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων, επιτρέποντας σε οποιονδήποτε να γίνει χορηγός ή επενδυτής. Αυτό βοηθά στη μείωση της εξάρτησης της επιστήμης από δημόσια ή ιδρυματικά κεφάλαια.
Η ενσωμάτωση των "έξυπνων συμβολαίων" (smart contracts) στην επιστημονική έρευνα και ανάπτυξη μπορεί να φέρει αμέτρητα οφέλη, βελτιώνοντας το σύνολο του επιστημονικού οικοσυστήματος.
Και προσθέτοντας σε όλα αυτά, στη σύμπτυξη αυτών των τεχνολογιών, υπάρχουν τα DAOs, που αξιοποιούν τη δύναμη της κοινότητας για να προωθήσουν την επιστημονική ανάπτυξη. Τα DAOs μπορούν να έχουν ιδιαίτερη σημασία στην προβολή θεμάτων που έχουν λίγη έρευνα και στη χρηματοδότηση ερευνητικών έργων.
Οφέλη του Decentralized Science (DeSci)
Νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης
Η επιστημονική έρευνα εξαρτιόταν κυρίως από τα κεφάλαια μεγάλων ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και επενδυτών. Η απόκτηση χορηγιών ήταν παραδοσιακά αργή και είχε πολύ γραφειοκρατία. Επιπλέον, οι αποφάσεις των ερευνητικών έργων ήταν συχνά εξαρτημένες από τους χρηματοδότες. Με την τεχνολογία blockchain, οι ερευνητές μπορούν να χρηματοδοτηθούν γρηγορότερα μέσω crowdfunding. Τα μέλη της κοινότητας μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στα έργα και να έχουν οικονομικά οφέλη αν αυτά είναι επιτυχή.
Αυξημένη αποτελεσματικότητα και αξιοπιστία
Το blockchain καταγράφει όλες τις συναλλαγές και τις καθιστά δημόσιες. Αυτό δημιουργεί ένα διαφανές περιβάλλον, ιδανικό για την αξιολόγηση από ομοτίμους. Παρέχει επίσης ασφάλεια στα επιστημονικά δεδομένα.
Πιο δίκαιη πρόσβαση σε επιστημονικούς πόρους
Το DeSci στοχεύει να ενισχύσει τη συμμετοχή και να απομακρύνει τα εμπόδια και τους παρεμβατικούς παράγοντες. Χρησιμοποιώντας την τεχνολογία blockchain, δίνει τη δυνατότητα σε περισσότερα άτομα να έχουν πρόσβαση σε επιστημονικά δεδομένα από όλο τον κόσμο.
Προωθεί τη συνεργασία και την καινοτομία
Πολλά επιστημονικά δεδομένα είναι διασκορπισμένα σε διάφορους οργανισμούς. Το DeSci αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα προωθώντας τη συνεργασία μεταξύ ερευνητών και διασφαλίζοντας πιο διαφοροποιημένες πηγές χρηματοδότησης.
Συμπέρασμα για DeSci
Το DeSci αναδύεται γρήγορα ως μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση στον τρόπο λειτουργίας της παραδοσιακής επιστήμης, προσφέροντας στους ερευνητές δυνατότητες για μεγαλύτερη κυριαρχία στα επιστημονικά δεδομένα και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, ευκαιρίες χρηματοδότησης, διαφανέστερη διαδικασία αξιολόγησης από ομοτίμους και ανοικτή πρόσβαση για ολόκληρη την κοινότητα.
Για να επιτευχθεί αυτό, το DeSci χρησιμοποιεί εργαλεία βασισμένα στο blockchain, όπως τα smart contracts και τα tokens, με στόχο την προώθηση της επιστήμης και την επίτευξη επιτευγμάτων που κάποτε θεωρούνταν απρόσιτα ή ακόμη και ανέφικτα.